Bay Drogo’nun ilk yazılarından biri Roam Research hakkındaydı. Uygulamayı beta sürümü çıktığı zamanlardan itibaren yaklaşık 3 sene boyunca kullandım. Roam uzun bir süre bir başvuru formu üzerinden öğrencilere uygulamayı ücretsiz kullanabilme imkânı veriyordu. Ben de bu şekilde kullandım. İlk etapta basit bir sorgulamanın ardından verilen 1 yıllık ücretsiz kullanım imkânı, zamanla zorlaştırıldı. Kişilerden uygulamayı nasıl kullandıklarına dair video çekmeleri ve açık uçlu sorulara cevap vermeleri istendi. Nihayetinde bu usulden de vazgeçildi. Aylık 15 dolarlık ücreti, beni istemeden de olsa başka bir platforma geçmeye zorladı.

Bu tür geçişlerde en büyük sorun uygulamalar arasında bir standardın oluşmamış olması. Markdown temelli çok sayıda uygulama olmasına rağmen, özellikle Roam’un “outliner” niteliği geçişi sıkıntılı kılabiliyor. Bu sebeple en makul çözüm, en yakın özelliklere sahip olan bir uygulamaya geçiş. Benim için bu Logseq oldu. Logseq’in Roam’un bir çeşit klonu olarak piyasaya çıkması zaten iki uygulama arasındaki geçişleri hızlandırmıştır. Çünkü Logseq ücretsiz ve açık kaynak (FOSS) bir uygulama. Bu bile Logseq’e geçmek için önemli bir sebep. Geniş ve sıkı bir taraftar kitlesi var. Son zamanlara kadar geliştirilme süreci de hızlıydı.

Benim Logseq’e geçişimdeki en büyük etken, Roam’da kazandığım alışkanlığı devam ettirme isteğiydi. Özellikle bağlantılı referanslar, akademik yazım açısından benim için vazgeçilmez düzeyde önemli. Ayrıca Logseq’in, Roam’a benzer şekilde, kategorikere dayanmayan yapısı da bu geçişte pay sahibi. Roam’a alıştıktan sonra, klasör tabanlı klasik usule geri dönmek istemedim. Bir notu hangi klasör veya not defteri altına almam gerektiği, özellikle notlar biriktikçe, bir probleme dönüşebiliyor. Logseq’te günlük notlara dayanan temel arayüzü sayesinde o an akla gelen bir fikir o günün altına yazılabiliyor. Tasnif etmek için yapılması gereken bir etiket vermek veya bağlantılandırmak. Ayrıca bloklar halinde not alındığı için de aynı günün tarihinin içine farklı konularda notlar almak da mümkün. Bağlantı verildiği taktirde o nota ulaşmak da kolay oluyor. Her bağlantı veya etiket aynı zamanda bir sayfa oluşturuyor. Sayfanın altında yer alan bağlantılı referanslar ise farklı yerlerde alınan fakat aynı bağlantıya referans yapan notları sıralıyor. Üstelik bu notları başka bağlantılarla ilişkisi çerçevesinde filtrelemek de mümkün. Bu özelliği sayesinde piyasada nitel araştırma için önerilen programların yapabildiği bir çok şeyi de yapmak da mümkün hale geliyor.

Logseq’e dair bu gibi özellikleri çoğaltmak mümkün. Fakat bunları bir yazının içine sıkıştırmamak gerektiği düşüncesindeyim. Bu sebeple akademik üretim sürecini temel alacak şekilde önemli gördüğüm özellikleri ayrı kısa notlar halinde paylaşma niyetindeyim.